Η “μαγεία” των Χριστουγέννων

Γράφει: Βαϊζίδου Χριστίνα- Βαϊζίδου Χριστίνα, Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπεύτρια

Πότε σταματήσατε να γράφετε γράμματα στον Άγιο Βασίλη; Πότε αναρωτηθήκατε τελευταία φορά, “Where is Rudolph, where is Blitzen baby?”. Πότε σας μάγεψε το χιόνι; Πότε πιστέψατε συνολικά τελευταία φορά στη “μαγεία” των Χριστουγέννων;

Πρόκειται για μία εποχή του χρόνου συνυφασμένη με τις έννοιες της μαγείας, της φαντασίας, του παραμυθιού. Ο Άγιος Βασίλης, κοκαλιάρης με γκρι φορεσιά ή υπέρβαρος με κόκκινη, είναι πάντα φορτωμένος με δώρα και πάντα συνεπής στο ραντεβού του. Μοιάζει να έχει ένα τεράστιο αυτί και καταφέρνει να ακούσει τις επιθυμίες όλων και να κάνει τα όνειρά τους πραγματικότητα. Είναι ένα πρόσωπο που παρέχει μαγικά ασφάλεια και στήριξη και έχει ταυτόχρονα κάτι μυστηριώδες και συναρπαστικό στην ύπαρξή του. Δε μοιράζει μόνο δώρα αλλά και ελπίδες.

Δε θυμάμαι πότε ξεκίνησα και πότε έπαψα να πιστεύω στον Άγιο Βασίλη. Θυμάμαι τον παιδικό εαυτό μου να ξετυλίγει τα δώρα και ύστερα να τα τυλίγει ξανά και να τα τοποθετεί κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο “για να τα φέρει ο Άγιος Βασίλης”. Ίσως να άρχισε να με σαγηνεύει στην ενήλικη ζωή μου, καθότι φροντίζω να συντηρώ -όσο μπορώ- τα παραμύθια. Πάντως είναι σίγουρα η μαγική μορφή, η οποία συνδέεται με τα περισσότερα ανυπόμονα βλέμματα πιτσιρικάδων. Αρκετοί ερευνητές εξάλλου υποστηρίζουν ότι το να επιτρέψουμε στα παιδιά να πιστέψουν σε φανταστικούς χαρακτήρες όπως ο Άγιος Βασίλης μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της φαντασίας και της δημιουργικότητας τους.

Προφανώς, οι περισσότεροι, το αργότερο κάποια στιγμή κατά τη διαδικασία ενηλικίωσής μας, αντιληφθήκαμε ότι πίσω από τον μυστήριο άγιο, κρύβεται κάποιος άλλος. Εξυπηρετεί όμως κάτι το να διατηρούμε φαντασιώσεις; Χρειαζόμαστε το παραμύθι; Γιατί επανερχόμαστε και πασπαλίζουμε τη ζωή μας με όσο περισσότερη χριστουγεννιάτικη χρυσόσκονη μπορούμε;

Τα παραμύθια και τα σύμβολα εμπεριέχουν νοήματα, καθώς και την πιθανότητα εκπλήρωσης συναισθηματικών αναγκών, όπως η ελπίδα, η γενναιοδωρία, η αγάπη, η ζεστασιά. Το πέρασμα από το μύθο στην πραγματικότητα αναγγέλλει το τέλος μιας μαγικής περιόδου και την απαρχή του ρεαλισμού.

Για κάποιο λόγο όμως, ο ρεαλισμός φλερτάρει με τον κυνισμό και η ενηλικίωση με την απογοήτευση, οπότε ο Άγιος Βασίλης, οι τάρανδοι και άλλα μαγικά σύμβολα, γίνονται ξανά αναγκαιότητα. Ο λόγος για τον οποίο γεμίζουμε τα σπίτια μας φωτάκια και στολίδια, είναι η ανάγκη επιστροφής στην παιδικότητα, στη φαντασία και στην πλουσιοπάροχη αγάπη, που κάνει πιο υποφερτή την ύπαρξή μας, σε έναν κατά τα άλλα μουντό κόσμο. Τα δώρα γίνονται σημάδι ότι κάποιος μας νοιάζεται, τα μελομακάρονα και η κανέλα φέρνουν μαζί τους τη μυρωδιά της αθωότητας, οι καλικάντζαροι μας γυρνούν σε μια άλλη “αγέλαστη πολιτεία”, γεμάτη σκανταλιές και θαύματα (Η Αγέλαστη Πολιτεία και οι Καλικάντζαροι, Κατσιμίχας Χάρης και Πάνος, 1983).

Χαρακτηριστικά, σε άρθρο του ψυχιατρικού περιοδικού The Lancet Psychiatry, οι συγγραφείς αναφέρουν ότι το κίνητρο με βάση το οποίο πολλοί γονείς συντηρούν το μύθο του κοκκινοντυμένου παππούλη δεν είναι απαραίτητα  η επιθυμία προσφοράς μαγικού κλίματος στα παιδιά τους, αλλά η επιθυμία να επιστρέψουν οι ίδιοι στη χαρά της δικής τους παιδικής ηλικίας (C.Boyle, K.McKay, 2016). Η Dr. McKay τονίζει ότι η εμμονή με φανταστικές ιστορίες, όπως ο Χάρι Πόττερ ή οι Πόλεμοι των Άστρων, ακόμη και πολύ μετά την ενηλικίωση δείχνει τη λαχτάρα της έστω και σύντομης αναβίωσης της παιδικής ηλικίας.

Πολλοί άνθρωποι αναπολούν μια εποχή που η φαντασία τους γινόταν δεκτή και τα όνειρα πραγματοποιούνταν ως διά μαγείας. Μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας, ο άνθρωπος χρειάζεται κάτι που θα τον βγάλει από τα ασφυκτικά πλαίσια λειτουργίας, στα οποία έχει εγκλωβίσει τον εαυτό του. Ο Rudolf Steiner λέει ότι η ανθρώπινη ψυχή χρειάζεται την ουσία των παραμυθιών να ρέει μέσα στις φλέβες του, όπως ακριβώς το σώμα χρειάζεται να έχει θρεπτικές ουσίες να κυκλοφορούν μέσα από αυτό (R.Steiner, 1894). Το παραμυθικό κλίμα των Χριστουγέννων μας δίνει την ευκαιρία να ξεφύγουμε, να ανανεώσουμε την πίστη μας σε κάτι και να κατακτήσουμε αυτό για το οποίο θέλουμε να αγωνιστούμε, αφού μας δίνει την αίσθηση ότι όλα είναι δυνατά. Η Σταχτοπούτα μπορεί να γίνει πριγκίπισσα, ο βάτραχος πρίγκιπας και οι τάρανδοι μπορούν να πετάξουν. Ίσως αυτό που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι μια ευκαιρία για να ονειρευτούμε.

Το προαναφερόμενο άρθρο των Boyle και McKay καταλήγει σε ένα ιδιαίτερα εύστοχο ερώτημα: «Μήπως αυτό που συμβαίνει είναι ότι η σκληρότητα της πραγματικής ζωής απαιτεί τη φαντασίωση κάτι καλύτερου, κάτι στο οποίο να πιστέψουμε, κάτι στο οποίο να ελπίσουμε για το μέλλον ή κάτι στο οποίο να επιστρέψουμε, σε μια εδώ και καιρό χαμένη παιδικότητα σε έναν πολύ μακρινό πια γαλαξία;» (C.Boyle, K.McKay, 2016).

„All the children are tucked in their beds. Sugar-plum fairies dancing in their heads. Snowball fighting, it’s so exciting baby. Where is Santa at his sleigh? Where is Rudolph? Where is Blitzen, baby? Merry Christmas, merry, merry, merry Christmas…”

Προτεινόμενη βιβλιογραφία:

  • A wonderful lie, Christopher Boyle, Kathy McKay, The Lancet Prychiatry, Volume 3, Issue 12, December 2016
  • Children’s Belief in Santa Claus A Developmental Study of Fantasy and Causality Norman M. Prentice, Ph.D., Linda K. Schmechel, Ph.D., and Martin Manosevitz, Ph.D.
  • Imaginary figures of early childhood: Santa Claus, Easter Bunny, and the Tooth Fairy, Norman M. Prentice, Martin Manosevitz, Laura Hubbs, American Journal of Orthopsychiatry, 48(4):618-28, November 1978

1η δημοσίευση: Animartists, http://www.animartists.com/2018/12/30/1-164/

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *